Του Γιώργου Σιούτζου
«Η Τέχνη του Πολέμου» είναι βιβλίο ενός Κινέζου φιλόσοφου του πολέμου, του Sun Tzu, που γράφτηκε ανάμεσα στον 5ο και τον 3ο αιώνα π.Χ. και στην ουσία αποτελεί ένα πολεμικό εγχειρίδιο το οποίο αποφεύγει τον πόλεμο και δίνει μία ταοϊστική ανθρωποκεντρική θεώρηση της νίκης σε έναν πόλεμο.
Το βιβλίο χρησιμοποιεί την έννοια της στρατηγικής και της πρόδρασης ως το καλύτερο αντίδοτο σε εμπόλεμες καταστάσεις. Η «μάχη» πρέπει να αποφεύγεται γιατί μπορεί να έχει πολλές απώλειες, τόσο για τον νικητή όσο και για τον ηττημένο. Η επιτυχία ορίζεται στο βιβλίο ως η τέχνη του να ξέρεις πότε να μην κάνεις κάτι και πότε να κάνεις.
Το βιβλίο αποτελεί ένα από τα κλασσικά συγγράμματα που διδάσκεται στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων. Βέβαια, στις επιχειρήσεις ο πόλεμος και ο ανταγωνισμός λαμβάνουν άλλες αποχρώσεις από αυτές του κανονικού πολέμου. Αποχρώσεις οπού η αυτογνωσία των core competencies, το κτίσιμο ενός οργανισμού σε σταθερά θεμέλια, η βιώσιμη μακρόπνοη και ανταγωνιστική στρατηγική και η προνοητικότητα έχουν πρωτεύοντα ρόλο.
Ας δούμε κάποιες εφαρμογές των ιδεών του βιβλίου:
Η ηγεσία είναι ζήτημα σοφίας, αξιοπιστίας, ανθρωπιάς, θάρρους και αυστηρότητας. Πρέπει να πείθεις τους ανθρώπους να έχουν τους ίδιους στόχους με την ηγεσία ώστε να μοιράζονται το θάνατο και τη ζωή χωρίς τον φόβο του κινδύνου και της προδοσίας.
Ηγέτης είναι το άτομο που καταφέρνει να κάνει τα άλλα άτομα να τον ακολουθούν εθελοντικά και πρόθημα μιλώντας στην καρδιά και στο μυαλό τους. Η ύπαρξη μίας δεμένης ομάδας που αντιλαμβάνεται το κοινό όραμα και έχει ενστερνιστεί τις αξίες της επιχείρησης είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Ο ηγέτης πρέπει να επιδεικνύει κατάλληλη συμπεριφορά για να επιτύχει τους στόχους του. Ένα μείγμα αυστηρότητας, ευαισθησίας προς τους ανθρώπους, θάρρους και στρατηγικής σκέψης είναι απαραίτητο για την επιτυχία διοίκησης της ομάδας του. Δυνατές ομάδες επιτυγχάνουν εξαιρετικά αποτελέσματα και συνεργίες. Ο μάνατζερ και ο ηγέτης δεν είναι ένα άθροισμα ικανοτήτων, αλλά ένα «όλον». Κατά συνέπεια, επιμέρους ικανότητες όταν συντίθενται αρμονικά, δημιουργούν κάποιες άλλες ευρύτερες και περισσότερο θεμελιώδεις.
Αποτίμησε τα πλεονεκτήματα παίρνοντας συμβουλές. Μετά κάνε την ανάλογη διάταξη των δυνάμεων σου. Οι δυνάμεις θα πρέπει να διατάσσονται στρατηγικά αναλόγως των εκάστοτε πλεονεκτημάτων.
Η αυτογνωσία και η αναγνώριση των σημείων υπεροχής και των core competencies είναι βασικό βήμα στην χάραξη της κατάλληλης στρατηγικής. Μία ρεαλιστική χαρτογράφηση των δυνατών και των τρωτών σημείων κάθε επιχείρησης είναι το Α και το Ω στην μετέπειτα επιτυχία στον εμπορικό ανταγωνισμό.
Όταν ο εχθρός είναι επιτυχημένος, προετοιμάσου εναντίον του. Όταν είναι δυνατός, απόφυγε τον. Χρησιμοποίησε την ταπεινοφροσύνη για να τους κάνεις υπερόπτες.
Ο εγωισμός και η αλαζονεία οδηγεί σε υπερτίμηση δυνάμεων. Εκείνος που δεν μπορεί να αναγνωρίσει την αδυναμία του ισούται με εκείνον που δεν μπορεί να αναγνωρίσει την υπεροχή του. Η λελογισμένη δράση πάνω σε ρεαλιστικές αλλά εδαφικές προσδοκίες είναι αυτή που μπορεί να οδηγήσει σε νίκη.
Κάνε επίθεση όταν είναι απροετοίμαστοι, κάνε την κίνηση σου όταν δεν το περιμένουν.
O εφησυχασμός στους οργανισμούς και η αίσθηση τελειότητας μπορεί να αποβεί καταστροφική αν οι ανταγωνιστές έχουν αντιληφθεί αυτήν την αδράνεια και σχεδιάζουν μία επίθεση όταν είστε χαλαροί ή στα θεμέλια της οργάνωσής σας εμφανίζεται ένα ρήγμα. Ειδικά για την Ελλάδα, που οι επιχειρήσεις είναι οικογενειακές, συχνή αιτία της αποτυχίας είναι η μη σωστή προετοιμασία των διαδόχων, των επιχειρηματιών και της ανώτατης διοίκησης, που συνήθως ταυτίζονται. Το αντίδοτο προφανώς είναι η συνεχής επαγρύπνηση, η εγρήγορση η προνοητικότητα (proactiveness) και η συνεχής και έγκαιρη προσαρμογή της στρατηγικής, των δομών και της οργάνωσης, των συστημάτων, της κουλτούρας και βεβαίως των στελεχών που αντιστέκονται στις αλλαγές.
Αυτοί που νικούν σε κάθε μάχη δεν είναι πράγματι άξιοι. Αυτοί που αχρηστεύουν το στρατό των αντιπάλων χωρίς να δώσουν μάχη είναι οι καλύτεροι απ’ όλους.
Η κούραση και οι απώλειες από μία εμπορική μάχη η πόλεμο μπορεί να είναι δυσβάσταχτες και για τις δύο πλευρές. Μία στρατηγική που δεν επιτρέπει κάν σε ανταγωνιστή να μπει σε διαδικασία μάχης μπορεί να έχει πολλαπλά θετικά οφέλη.
Ο εγωιστής που στερείται στρατηγικής και δεν λογαριάζει τους αντιπάλους του θα καταλήξει αναπόφευκτα αιχμάλωτος των άλλων.
H αλαζονεία και η έπαρση είναι καταστροφικές σκοτεινές εκφάνσεις επιτυχημένων managers που αργά η γρήγορα οδηγούν σε λάθη. Η υπερτίμηση ικανοτήτων, η έλλειψη ρεαλιστικής χαρτογράφησης της κατάστασης, η έλλειψη συμβουλών και συζητήσεων και η δογματική αγκίστρωση στην προσωπική οπτική μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα.
To να προετοιμάζεσαι εκ των προτέρων για οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη είναι η μεγαλύτερη των αρετών.
Για να εκμεταλλευτεί πλήρως την προγνωστική και την εξαπάτηση, ο Sun Tzu δηλώνει ότι πρέπει να είστε σε θέση να ενεργείτε με ταχύτητα τυφλών. Το να κινηθείτε με ταχύτητα δεν σημαίνει να κάνετε τα πράγματα βιαστικά. Στην πραγματικότητα, η ταχύτητα απαιτεί μεγάλη προετοιμασία. Η μείωση του χρόνου που χρειάζεται η εταιρεία σας για τη λήψη αποφάσεων, την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών πελατών, είναι κρίσιμη. Είναι επίσης απαραίτητο να σκεφτείτε και να κατανοήσετε τις πιθανές ανταγωνιστικές αντιδράσεις στις επιθέσεις σας.
Εκείνοι που είναι έμπειροι στον πόλεμο φέρνουν τον εχθρό στο πεδίο της μάχης και δεν οδηγούνται εκεί από αυτόν.
Το να σχηματίζεις τον ανταγωνισμό σου σημαίνει την αλλαγή των κανόνων και την προσαρμογή του ανταγωνισμού στις επιθυμίες και στις ενέργειές σας. Σημαίνει ότι παίρνετε τον έλεγχο της κατάστασης μακριά από τον ανταγωνιστή σας και το βάζετε στα χέρια σας. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω της επιδέξιας χρήσης των συμμαχιών. Με την οικοδόμηση ενός ισχυρού ιστού συμμαχιών, οι κινήσεις των ανταγωνιστών σας μπορεί να είναι περιορισμένες. Επίσης, ελέγχοντας βασικά στρατηγικά σημεία στη βιομηχανία σας, θα μπορείτε να καλέσετε τον τόνο στον οποίο χορεύουν οι ανταγωνιστές σας.
