Πηγή: www.hrpro.gr
Σε μία ενοποιημένη Ευρώπη και στο πλαίσιο ενός παγκοσμιοποιημένου επιχειρηματικού κόσμου, οι εταιρείες και τα στελέχη οφείλουν να διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα ώστε να παραμένουν ανταγωνιστικοί. Οι ξένες γλώσσες αποτελούν αναμφισβήτητα ένα «δυνατό χαρτί» και για τις δύο πλευρές εξασφαλίζοντας ένα εξωστρεφές προφίλ.
Η έννοια της παγκοσμιοποίησης έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό όχι μόνο τον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και τα ίδια τα στελέχη. Οι λειτουργίες σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο έχουν διαμορφωθεί βάσει νέων κανόνων, στο όνομα της δημιουργίας μίας «global civil society», όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται με γνώμονα πλέον το «διεθνές καλό». Η παγκοσμιοποίηση επιτυγχάνεται σε πέντε στάδια σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: τη βιομηχανική παγκοσμιοποίηση, τη χρηματοπιστωτική, την πολιτική, την πολιτισμική και την παγκοσμιοποίηση της τεχνολογίας και της πληροφόρησης.
Σε κάθε ένα από αυτά τα επίπεδα ξεχωριστά, μπορεί κανείς να αναγνωρίσει πολλές από τις αλλαγές που μέχρι τώρα έχουν επιτευχθεί καθώς και τις προσπάθειες που πραγματοποιούνται ώστε ο επιχειρηματικός κόσμος να δραστηριοποιείται και να λειτουργεί σε μία παγκοσμιοποιημένη αγορά και πάντα σύμφωνα με τους κανόνες που η ίδια θέτει. Βασική προϋπόθεση όλων αυτών, είναι η δημιουργία ενός κοινά αποδεκτού κώδικα, ή καλύτερα γλώσσα επικοινωνίας στο πλαίσιο το οποίο επιβάλει πλέον μεγαλύτερη εξωστρέφεια από όλες τις πλευρές. Η γλωσσομάθεια εδώ θεωρείται απαραίτητο συστατικό επιτυχίας και επιτακτική ανάγκη από την πλευρά των εταιρειών αλλά και των ίδιων των στελεχών.
Γλωσσομάθεια
Ως γλωσσομάθεια ορίζεται η επαρκής γνώση μίας ή περισσότερων ξένων γλωσσών, πέρα από τη μητρική γλώσσα κάποιου. Η γλωσσομάθεια διαβαθμίζεται ανάλογα με το κίνητρο και το σκοπό για τον οποίο κάποιος εισέρχεται στη διαδικασία εκμάθησης μίας ξένης γλώσσας. Ως πρώτο στάδιο γνώσης μίας γλώσσας αναφέρεται η δυνατότητα του ατόμου να συνεννοείται σε πρακτικά θέματα. Με άλλα λόγια, η γνώση του «καθημερινού λεξιλογίου» της ξένης γλώσσας. Στο δεύτερο στάδιο γλωσσομάθειας συναντάται η γνώση της επιστημονικής ορολογίας, ενώ το τρίτο αποτελείται από την κατανόηση της ξένης γλώσσας ισόβαθμα με τη μητρική. Σε αυτό το τελευταίο στάδιο περιλαμβάνεται η γνώση γραμματικής, συντακτικού κ.ά.
Η γλωσσομάθεια ανάλογα με το κίνητρο μπορεί να είναι σκοπός ή μέσον. Ως σκοπός ορίζεται όταν μέσω αυτής επιζητά κάνείς να είναι ικανός να τη χρησιμοποιεί, είτε γραπτώς είτε προφορικώς. Ως μέσο θεωρείται όταν κάποιος ξεκινάει να μάθει μία ξένη γλώσσα με σκοπό να γνωρίσει τη λογοτεχνία, τα επιστημονικά βιβλία και όλα όσα μπορεί να αντιπροσωπεύει. Αυτό συμβαίνει συνήθως με τις επονομαζόμενες νεκρές γλώσσες (όσες δηλαδή δεν διαθέτουν γηγενείς ομιλητές), χωρίς όμως να αποκλείονται και οι σημερινές.
Λόγοι και προϋποθέσεις
Η γλωσσομάθεια και γενικότερα η ευχέρεια ομιλίας περισσότερων γλωσσών πέραν της μητρικής, έχει καταστεί ουσιαστική ανάγκη στη σημερινή εποχή. Οι λόγοι που την επιβάλλουν δεν είναι άλλοι από την παγκοσμιοποίηση των αγορών και την ευκολία που προσφέρει στην επικοινωνία μεταξύ αλλόγλωσσων ατόμων. Σε εγχώριο επίπεδο, το γεγονός ότι αποτελούμε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι ελάχιστοι γνωρίζουν ελληνικά και ότι η Ελλάδα αποτελεί μία μικρή χώρα, και μάλιστα τουριστική, είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία που οδηγούν στα δικαιολογημένα αυξημένα ποσοστά γλωσσομάθειας της.
Όταν κάποιο άτομο ωστόσο λαμβάνει την απόφαση να διδαχθεί κάποια ξένη γλώσσα, βασική προϋπόθεση για την υλοποίησή της είναι η ύπαρξη του απαραίτητου διαθέσιμου χρόνου, η αναζήτηση ευρύτερης καλλιέργειας και η ύπαρξη πνευματικών αναζητήσεων από την πλευρά του, ενώ η στήριξη του περιβάλλοντός (εργασιακό ή οικογενειακό) θεωρείται απαραίτητη. Ωστόσο, για να μπορέσει κανείς να μάθει σε ικανοποιητικό επίπεδο μία ξένη γλώσσα θα πρέπει να διαθέτει σε πρώτο χρόνο μία αρκετά καλή γνώση της αντίστοιχης μητρικής του. Ένα από τα σημαντικά οφέλη είναι ότι μέσα από την εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας το άτομο διευρύνει σε κάθε περίπτωση τον πνευματικό του ορίζοντα, ενώ ταυτόχρονα γίνεται κοινωνός μίας άλλης κουλτούρας που σίγουρα φέρει αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Η διαδικασία εκμάθησης, λοιπόν, συμβάλει στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου διευρύνοντας τους κοινωνικούς του ορίζοντες και προωθώντας την περαιτέρω ανάπτυξη της κριτικής του ικανότητας, εξασφαλίζοντας την πρόσβασή του και σε ξένη βιβλιογραφία. Τέλος, όπως υποστήριζε και ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε «Όταν μαθαίνει κανείς μια ξένη γλώσσα, έχει την ευκαιρία να μάθει καλύτερα τη μητρική του γλώσσα».
Μητρικές και ξένες γλώσσες
Με ένα αρκετά μεγάλο εύρος γλωσσών σε παγκόσμιο επίπεδο, ποιες είναι οι γλώσσες εκείνες που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στη λίστα αναφορικά με τα άτομα που τη μιλούν παγκοσμίως; Με σχεδόν δύο δισεκατομμύρια ομιλητές στην υφήλιο τα Κινέζικα βρίσκονται στην κορυφή της λίστας. Στη δεύτερη θέση και με μεγάλη διαφορά συναντώνται τα Ισπανικά με 406 εκατομμύρια ομιλητές, ενώ στην αντίστοιχη τρίτη βρίσκονται τα Αγγλικά με 335 εκατομμύρια. Ακολούθως κατατάσσονται τα Αραβικά και τα Πορτογαλικά με 223 και 202 εκατομμύρια αντίστοιχα.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι η σύγχρονη αγγλική γλώσσα έχει κατακτήσει τον τίτλο της «διεθνούς γλώσσας» παρά την τρίτη θέση που φαίνεται να λαμβάνει σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδιαίτερα στους τομείς των επικοινωνιών, του διαδικτύου, των επιχειρήσεων και της πολιτικής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι εκτενώς διαδεδομένη και ευρέως κατανοητή, αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι θεωρείται ως η πρώτη ξένη γλώσσα που κανείς επιλέγει για να διδαχθεί (με ποσοστό αρκετά υψηλότερο του 50%).
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι πιο διαδεδομένες ομιλούμενες ξένες γλώσσες (όχι μητρικές) είναι τα Αγγλικά με ποσοστό 38%, τα Γαλλικά με 12%, τα Γερμανικά με 11%, ενώ ακολουθούν τα Ισπανικά με 7% και τα Ρωσικά με 5%, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα σκηνικό όπου τελικά φαίνεται να θεωρείται ως κοινώς αποδεκτή ξένη γλώσσα τα Αγγλικά με περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο σε όλον τον κόσμο να τη μιλούν τουλάχιστον σε βασικό επίπεδο και, επάξια να τη χαρακτηρίζουν ως την κατεξοχήν πρώτη παγκόσμια lingua franca, διευκολύνοντας την επικοινωνία των ατόμων από διαφορετικές γλωσσικές κοινότητες.
Έρευνες
Μία από τις πιο γνωστές και επίκαιρες έρευνες σε θέματα που άπτονται τις πολυγλωσσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου με την πιο πρόσφατη να έχει τον τίτλο «Europeans and their languages 2012», συνθέτοντας τις τάσεις που παρατηρούνται και τα νέα δεδομένα όπως αυτά διαμορφώνονται σε αυτόν τον τομέα. Σύμφωνα με αυτήν για τα 19 από τα 25 μέλη της ένωσης (εξαιρούνται η Αγγλία και η Ιρλανδία), τα Αγγλικά είναι η πλέον διαδεδομένη και ομιλούμενη ξένη γλώσσα. Άλλωστε το 67% των Ευρωπαίων τη θεωρούν ως μία από τις δύο πιο χρήσιμες για τους ίδιους ξένη γλώσσα, ενώ σε ποσοστό 79% τη θεωρούν απαραίτητη για τα παιδιά τους και την εξέλιξη τους.
Άλλες γλώσσες τις οποίες οι Ευρωπαίοι τείνουν να θεωρούν χρήσιμες σύμφωνα με την έρευνα αυτήν είναι: τα Γερμανικά με ποσοστό 17%, τα Γαλλικά (16%) και τα Ισπανικά 14%. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος ως προς τη χρησιμότητά τους και τα Κινέζικα με το αντίστοιχο ποσοστό να προσεγγίζει το 6%. Η πλειοψηφία των Ευρωπαίων θεωρεί τη γνώση ξένων γλωσσών «πολύ χρήσιμη» σε ποσοστό 98%, ενώ η προοπτική εργασίας σε κάποια άλλη χώρα για το 61% αποτελεί και το βασικό λόγο εκμάθησής τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας φτάνει σε αρκετά υψηλό επίπεδο με ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους να μπορούν ακόμη και να παρακολουθούν τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές εκπομπές σε αυτήν τη γλώσσα.
Τέλος, οι ίδιοι δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν ξένες γλώσσες όταν παρακολουθούν τηλεόραση ή ράδιο (37%), στο internet (36%), στην επικοινωνία με φίλους (35%) αλλά και στο εργασιακό τους περιβάλλον σε ποσοστό 27%, ενώ κατά τη διάρκεια διακοπών σε ξένη χώρα περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους επικοινωνούν σε άλλη γλώσσα εκτός της μητρικής τους. Με αυτά τα στοιχεία η εκμάθηση ξένων γλωσσών φαίνεται να είναι κάτι περισσότερο από χόμπι ή προσωπική πνευματική ανάπτυξη. Φαίνεται ότι αποτελεί πλέον αναγκαιότητα και απαραίτητο εργαλείο για κάθε άτομο.
