Η συμφωνία αυτή με ενθουσιάζει και με συγκινεί» ήταν το πρώτο που μας είπε ο Γιώργος Νούνεσης, διευθυντής και πρόεδρος του ΔΣ του Δημόκριτου. «Αυτό που πέτυχε η επιστημονική ομάδα, αλλά και οι νομικοί που εργάστηκαν σκληρά για να ολοκληρωθεί αυτή η σύμβαση, είναι πολύ σημαντικό. Όχι μόνο λόγω του ποσού της επένδυσης, αλλά γιατί κατέληξαν σε αποτελέσματα που για τα δεδομένα του Δημόκριτου είναι μνημειώδη».
Η συμφωνία προβλέπει ότι η ΕΥ (πρώην Ernst & Young) Global θα επενδύσει 5 εκατ. ευρώΣτρατηγικής σημασίας η δημιουργία του νέου Κέντρου Αριστείας στην Τεχνητή Νοημοσύνη στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος σε συνεργασία με την EY | Δημόκριτος για την πρώτη τριετία λειτουργίας ενός Κέντρου Αριστείας στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ – Artificial Intelligence Center of Excellence). Το Κέντρο θα ασχολείται με την πρωτογενή έρευνα στον τομέα της ευφυούς ανάλυσης εγγράφων (document intelligence). Με αυτό τον τρόπο, η χώρα μας θα αποκτήσει έναν διεθνή και αναγνωρισμένο ρόλο σε πατέντες και δημοσιεύσεις σχετικά με την ΑΙ, οι οποίες θα παράγονται πλέον σε καταιγιστικούς ρυθμούς στο νέο κέντρο αριστείας. Το research hub θα δημιουργηθεί και θα παραμείνει τμήμα του Δημόκριτου.
Βρεθήκαμε στο γραφείο του κ. Νούνεση λίγες ημέρες μετά την οριστικοποίηση της συμφωνίας, και ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» δεν μπορούσε να κρύψει τη μεγάλη χαρά του, καθώς πρόκειται ίσως για τη σημαντικότερη επένδυση που έχει γίνει ποτέ σε ελληνικό ερευνητικό κέντρο. Το σπουδαίο είναι ότι δεν συνιστά μια θεωρητική συζήτηση για το μέλλον, αφού η ανακοίνωση της συνεργασίας συμβαδίζει με τα λειτουργικά εγκαίνια του hub. Η προετοιμασία μάλιστα των επιστημόνων έχει ξεκινήσει ήδη, ώστε να παραχθούν άμεσα αποτελέσματα. «Δεν αποκλείεται μέσα στο πρώτο έτος λειτουργίας να δημοσιευθεί και η πρώτη πατέντα», μας είπε ο κ. Νούνεσης.
«Η συμφωνία προχώρησε και ολοκληρώθηκε, κυρίως γιατί στον Δημόκριτο εργάζονται κορυφαίες ερευνητικές ομάδες οι οποίες έχουν διεθνή εμβέλεια και επιστημονική ακτινοβολία, ώστε να μπορούν να προσελκύσουν μεγάλες εταιρείες και οργανισμούς όπως η ΕΥ» είπε στο inside story o κ. Νούνεσης. «Η EY Global Services έχει προσδιορίσει τις ανάγκες της σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και προσέγγισε τον Δημόκριτο γνωρίζοντας ότι διαθέτει αυτήν την τόσο υψηλή εξειδίκευση». Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που η ΕΥ απευθύνεται σε ερευνητικό κέντρο εκτός ΗΠΑ. Ο βασικότερος λόγος που η ΕΥ, μια κορυφαία εταιρεία παροχής συμβουλευτικών, φορολογικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, επέλεξε το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, ήταν το επιστημονικό επίπεδο και η εξειδίκευση των ερευνητών του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Γνώσεων & Λογισμικού (SKEL) του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνίων.
Οι σκληρές αλλά αποδοτικές διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών έφεραν σημαντικά αποτελέσματα, με βασικότερο τη διασφάλιση ότι όλες οι πατέντες που θα παραχθούν θα αποτελούν ιδιοκτησία του Δημόκριτου, ενώ η ΕΥ θα έχει την αποκλειστική χρήση τους. Αυτό σημαίνει ότι το ελληνικό δημόσιο αποκτά στρατηγική θέση στη διαχείριση των σχετικών πνευματικών δικαιωμάτων – κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα (σ.σ.: αυτό συνεπάγεται ότι οι νομικοί του ερευνητικού κέντρου θα υπερασπίζονται τις πατέντες σε διεθνή δικαστήρια, ενώ παράλληλα το ελληνικό δημόσιο θα εκμεταλλεύεται την υπεραξία των πατεντών και των σχετικών δημοσιεύσεων). «Αυτά είναι τα βαθιά νερά της διεθνούς καινοτομίας, στα οποία αισιοδοξούμε ότι θα κολυμπήσουμε καλά», σημείωσε ο Γιώργος Νούνεσης.
Φέρτε πίσω τα μυαλά
Για τις ανάγκες του νέου κέντρου αριστείας θα δημιουργηθούν περίπου 40 θέσεις εργασίας σε βάθος τριετίας (οι 20 εξ αυτών τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του). Προφανώς, είναι θέσεις πλήρους απασχόλησης για επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, αποδεικνύοντας ότι το περιβόητο brain-gain μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη μόνο αν η χώρα μας προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις. «Η επιτομή του brain-gain», όπως μας είπε ο κ. Νούνεσης.
Ο επικεφαλής και επιστημονικός υπεύθυνος του νέου φιλόδοξου πρότζεκτ είναι ο Δρ. Γιώργος Παλιούρας, ο οποίος μας ενημέρωσε ότι έχουν ήδη ξεκινήσει οι προσπάθειες ανεύρεσης των κατάλληλων στελεχών της νέας ομάδας. «Εστιάζουμε κυρίως σε ερευνητές με πολύ αξιόλογο βιογραφικό, κάποιοι από τους οποίους εργάζονται στο εξωτερικό. Πρόκειται κυρίως για Έλληνες επιστήμονες με σημαντική εμπειρία διεθνώς, αλλά και ανθρώπους που έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους να έρθουν μόνιμα στην Ελλάδα».
Οι θέσεις θα καλυφθούν μέσω διεθνών προκηρύξεων, και όπως πληροφορηθήκαμε οι συμβάσεις των επιστημόνων δεν θα είναι οι «τυπικές» του ελληνικού δημοσίου, προκειμένου να καλυφθούν οι απαιτήσεις και οι ειδικές συνθήκες του κέντρου. Οι αμοιβές τους θα είναι μεν ανταγωνιστικές, και σαφώς υψηλότερες από τα ελληνικά δεδομένα, αλλά δεν θα μπορούν να προσεγγίσουν τις αντίστοιχες αμοιβές στο Λονδίνο ή στην Καλιφόρνια. Παρόλα αυτά, πολλοί Έλληνες επιστήμονες είναι διατεθειμένοι να δεχθούν μια μικρή διαφορά στο εισόδημά τους, εφόσον μπορούν να επιστρέψουν για να εργαστούν στο αντικείμενό τους στην Ελλάδα.
Ο κ. Νούνεσης προσθέτει ότι η συμμετοχή στο συγκεκριμένο εργαστήριο θα συνιστά «θησαυρό» για το βιογραφικό των επιστημόνων. «Ένας επιπρόσθετος λόγος για να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους είναι ότι θα εργάζονται σε ένα δημόσιο ερευνητικό κέντρο με ακαδημαϊκές συνεργασίες». Κάτι που όπως μάθαμε διαπιστώθηκε και στην περίπτωση της Tesla, στελέχη της οποίας δηλώνουν εντυπωσιασμένα με την προθυμία επιστημόνων να εργαστούν στο ελληνικό hubH Tesla στην Ελλάδα – Ιδρύθηκε εταιρία Tesla Greece και ετοιμάζεται το πρώτο ερευνητικό Hub | Lifo που επίσης λειτουργεί στον Δημόκριτο.
Ποιο θα είναι το αντικείμενο του hub
«Είμαι χαρούμενος που φτάσαμε εδώ, αλλά για το αν είμαι ικανοποιημένος θα απαντήσω αργότερα, μιας και τώρα αρχίζουμε» είπε στο inside story o κ. Παλιούρας. «Θέλω το αποτέλεσμα να είναι αντάξιο των προσδοκιών». Ο διευθυντής Ερευνών και επικεφαλής του τομέα Ευφυών Πληροφοριακών Συστημάτων του Δημόκριτου μας ανάλυσε τις τεχνικές προδιαγραφές της συμφωνίας. Συνοψίζοντας, μας εξήγησε ότι η ερευνητική ομάδα θα ασχολείται με την ευφυή ανάλυση εγγράφων, έναν τομέα που γνωρίζουν καλά καθώς την τελευταία εικοσαετία έχουν ασχοληθεί εκτενώς με την ανάλυση κειμένου με διάφορες μορφές και για διάφορους στόχους.
Μας ενημέρωσε επίσης ότι η ΕΥ θα έχει πρόσβαση και για ένα διάστημα αποκλειστικότητα στα αποτελέσματα που θα παράγονται. Η ερευνητική ομάδα, από την πλευρά της, θα έχει πρόσβαση σε δεδομένα, υποδομή, ενδιαφέροντα προβλήματα που προκύπτουν από την ΕΥ, ενώ έχει συμφωνηθεί και η άμεση συνεργασία με τα AI labs της εταιρείας στο Πάλο ΆλτοInnovation – Our latest thinking | EY Global. Πρακτικά, η έρευνα –εφαρμοσμένη ή και πιο βασική– της αθηναϊκής ομάδας θα μπορεί να υποστηρίζει και να βελτιώνει εργαλεία που θα αναπτύσσονται από την ΕΥ. Ο βασικός της στόχος όμως είναι η παραγωγή νέας γνώσης, που μπορεί να οδηγήσει σε αξιόλογες δημοσιεύσεις και πατέντες, όπου αυτό είναι εφικτό.
Όσον αφορά τις πρακτικές εφαρμογές που θα μπορούσε να έχει η εν λόγω έρευνα, ο κ Παλιούρας μας εξήγησε ότι είναι αναρίθμητες. «Σκεφτείτε ως παράδειγμα τη δαιδαλώδη αλληλεξάρτηση των νόμων ενός κράτους. Όταν αλλάξει κάτι στη νομολογία, οι επιπτώσεις της αλλαγής σε άλλους νόμους ή σε συμβόλαια που έχουν στηριχτεί στους νόμους αυτούς είναι αναρίθμητες. Για τον εντοπισμό τους απαιτείται η ενασχόληση εξειδικευμένου νομικού προσωπικού με μεγάλο κόστος.
Το χρονοβόρο και πολυδάπανο έργο που καλούνται να επιτελέσουν οι νομικοί, μπορεί να απλουστευθεί μέσω των λύσεων που θα παραχθούν στο εργαστήριο του Δημόκριτου. Αν όλα τα σημεία στα οποία επηρεάζονται από την εκάστοτε αλλαγή, εντοπιστούν αυτόματα, θα μπορούμε να υποδείξουμε στους νομικούς συγκεκριμένες περιοχές στα πολυσέλιδα έγγραφα, ώστε να εξοικονομήσουν χρόνο και να αποφύγουν λάθη».
Στην ερώτησή μας για το πόσο πιθανό είναι οι αλγόριθμοι που αναπτύσσουν να υποκαταστήσουν τους ανθρώπους, ο κ. Παλιούρας απάντησε μάλλον καθησυχαστικά. «Δεν λέμε ότι θα υπάρξει αλγόριθμος που θα σκέφτεται σαν άνθρωπος. Αυτό που στοχεύουμε είναι να δημιουργήσουμε τη βασική κατανόηση του τι γράφεται σε κάθε σημείο του συμβολαίου, ώστε να γνωρίζουμε αν επηρεάζεται από τις αλλαγές. Η βάση είναι η επεξεργασία της φυσικής γλώσσαςA Simple Introduction to Natural Language Processing | Becoming Human: Artificial Intelligence Magazine (NLP). Για να λύσουμε όμως τα ποικίλα προβλήματα που προκύπτουν χρησιμοποιούμε τεχνικές μηχανικής μάθησης και deep learning και βέβαια ανάλυσης big data, καθώς μιλάμε για αδιανόητο όγκο εγγράφων και δεδομένων. Τελικός στόχος μας είναι η δημιουργία αλγόριθμων που δουλεύουν με αρκετή ακρίβεια και αποδοτικότητα».
Η καινοτομία ως μοχλός ανάπτυξης
Εκ του αποτελέσματος, ο Δημόκριτος γίνεται το πρώτο δημόσιο ερευνητικό κέντρο και ίδρυμα που διαμορφώνει δική του στρατηγική, χωρίς να αρκείται στις κρατικές και κοινοτικές επιδοτήσεις, όπως κάνουν όλοι οι διεθνείς ανταγωνιστές του. Όσον αφορά τη γραφειοκρατία του ελληνικού δημοσίου, ο κ. Νούνεσης σημειώνει ότι τους προβληματίζει, αλλά είναι υποχρεωμένοι να προσπερνούν και αυτά τα εμπόδια. «Διαρκώς προσπαθούμε να προσαρμοζόμαστε» μας είπε, ενώ ανέφερε χαρακτηριστικά τις δυσκολίες εξεύρεσης εξειδικευμένων στελεχών εντός του δημοσίου (νομικών, οικονομολόγων, λογιστών, διοικητικών) που να μπορούν να διαχειριστούν αυτά τα ζητήματα, με αποτέλεσμα να προσφεύγουν στη βοήθεια εξωτερικών συνεργατών από τον ιδιωτικό τομέα.
«Ένα διεθνές ερευνητικό κέντρο δεν μπορεί παρά να έχει την καινοτομία ως βασικό άξονα της στρατηγικής του». Όπως μας εξηγεί ο Γιώργος Νούνεσης, η έμφαση στην καινοτομία είναι ο μοναδικός τρόπος για να ανοίξουν πόρτες σε πηγές χρηματοδότησης που δυνητικά του επιτρέπουν να αναπτύξει και δική του πολιτική, χωρίς να εξαρτάται από τις δεδομένες πηγές εσόδων. «Τα δικαιώματα από τη διανοητική ιδιοκτησία που αναπτύσσεται μπορούν για παράδειγμα να αποδειχθούν καθοριστικά για την περαιτέρω ανάπτυξη του οργανισμού, και την ελευθερία χάραξης αυτόνομης στρατηγικής». Σε αυτή την κατεύθυνση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη η μεταφορά τεχνολογίαςTechnology transfer, την οποία διασφαλίζει η συγκεκριμένη συμφωνία. «Βασικός άξονας της στρατηγικής μας είναι η διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας και ο καθορισμός των μελλοντικών προσδοκιών από αυτή». Στάθηκε ιδιαίτερα στη σημασία της επαφής των ερευνητών με τη βιομηχανίαΔ.Τ. Ιούλιος 2017: Εκδήλωση έναρξης Προγράμματος Βιομηχανικών Υποτροφιών ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που εκτός από τα προφανή οικονομικά οφέλη δημιουργεί και μια ιδιαίτερη κουλτούρα.
«Η ανάπτυξη είναι απολύτως συνδεδεμένη με την έρευνα. Επομένως, ο Έλληνας φορολογούμενος όταν πληρώνει εμάς, χρηματοδοτεί την ανάπτυξη» σχολίασε ο κ. Νούνεσης. «Όλα ξεκινούν από το έμπειρο επιστημονικό δυναμικό και τα νέα μυαλά που έρχονται στους φορείς. Γι’ αυτό και πρέπει να υποστηρίξουμε αντίστοιχες συμφωνίες και να επωφεληθούμε από αυτές». Σημείωσε επίσης ότι αυτό θα έπρεπε να γίνεται και από άλλα ελληνικά ιδρύματα που διαθέτουν αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό.
Ο Γιώργος Παλιούρας επαυξάνει: «Όλα τα δημόσια ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια έχουν το επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού να κάνουν αντίστοιχα πράγματα, αλλά πρέπει να πιστέψεις ότι μπορείς να το κάνεις. Η Ελλάδα επενδύει σαν κοινωνία στη μόρφωση κι αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα, αρκεί να το συνειδητοποιήσουμε και να το εκμεταλλευτούμε. Ήδη παράγεται σημαντική νέα γνώση, αλλά έλειπε ο τρόπος να ανακαλύψεις οικονομική αξία. Δίπλα από κάθε ερευνητικό κέντρο, θα έπρεπε να υπάρχει ένα innovation center που να αξιοποιεί ό,τι παράγεται και να δικτυώνει όσους είναι δυνητικά ενδιαφερόμενοι να κάνουν το βήμα. Αυτά είναι πιο εύκολο να δημιουργηθούν, συγκριτικά με όσα ήδη παράγουμε».
Με αφορμή την αισιοδοξία του, ρωτάμε τον κ. Νούνεση πώς καταφέρνει ένας δημόσιος οργανισμός να προσελκύει τέτοιου είδους και σημασίας επενδύσεις. «Η πρόθεση για αλληλεπίδραση με τον ιδιωτικό τομέα υπήρχε και πριν αναλάβω την προεδρία. Αντιλήφθηκα όμως ότι για να γίνουν οι προθέσεις πράξεις έπρεπε να γίνουν συγκεκριμένες αλλαγές» σημειώνει. Οι αλλαγές περιλάμβαναν τη δημιουργία διοικητικών δομών που να υποστηρίζουν αλλά και τη διαμόρφωση της εσωτερικής οργάνωσης –ακόμη και του εσωτερικού κανονισμού– προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις. «Διαπιστώσαμε στην πράξη ότι οι επενδυτές εκτίμησαν το γεγονός ότι δεν υπήρχαν “σκοτεινές περιοχές” σε όσα τους υποσχόμασταν». Τα αποτελέσματα των αλλαγών δεν είναι ορατά μόνο στις συγκεκριμένες επενδύσεις, αλλά και στις startups και τα spin-offs που δημιουργήθηκαν εντός του κέντρου (κυρίως από το Equifund).
Όπως μας εξηγεί ο Γιώργος Νούνεσης, η συγκεκριμένη επένδυση είναι διαφοροποιημένη από την αντίστοιχη της Tesla, καθώς η δεύτερη είναι επένδυση που αφορά την ίδια την εταιρεία, ενώ οι συνεργασίες με ερευνητικές ομάδες του Δημόκριτου έπονται. Αντίθετα, η επένδυση της ΕΥ κατευθύνεται εξ ολοκλήρου στον Δημόκριτο, που αναλαμβάνει τη δημιουργία του hub. «Από τη λειτουργία του θα επωφεληθεί πρωτίστως η ΕΥ, αλλά θα προκύψουν και πολλά συνακόλουθα οφέλη» μας λέει ο κ. Νούνεσης. Αισιοδοξεί μάλιστα ότι τα αποτελέσματα που θα παραχθούν από την ερευνητική ομάδα, θα ενισχύσουν περαιτέρω τη φήμη του Δημόκριτου και θα λειτουργήσουν ως αφορμές ώστε να προσελκύσουν και άλλες αντίστοιχες επενδύσεις στο μέλλον.
Παρότι ο πρόεδρος του Δημόκριτου δεν μας το επιβεβαίωσε, στην ευρύτερη τεχνολογική αγορά κυκλοφορεί η φημολογία ότι αναμένεται μία ακόμη μεγάλη επένδυση στον Δημόκριτο, που θα αποτελέσει επιστέγασμα της αναπτυξιακής τροχιάς του Κέντρου. Αυτό που μας επιβεβαίωσε όμως είναι ότι θα συνεχίσει να εργάζεται με στόχο την εξωστρέφεια και τη διασφάλιση της αναπτυξιακής πορείας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».
Πηγή: Insidestory.gr
